1. Khâm liệm là gì?
Khâm liệm là gì? Đây là việc chăm sóc cơ thể cho người đã qua đời. Quá trình này bao gồm việc sử dụng vải hoặc lụa để bọc kín thân thể của người mất. Có hai cấp độ khâm liệm: đại liệm và tiểu liệm. Đại liệm đòi hỏi việc bọc người mất bằng vải hoặc lụa đến 7 lần, trong khi tiểu liệm chỉ cần 3 lần.
Khâm liệm là một phần quan trọng trong quá trình chuẩn bị cho lễ nhập quan sau khi hoàn thành lễ mộc dục (quá trình tắm rửa cho người mất). (Theo Wikipedia, khâm liệm, 7/5/2017).
2. Thủ tục khâm liệm người chết
Khâm liệm là gì và được thực hiện như thế nào? Quá trình liệm phải tuân thủ quy trình một cách nghiêm ngặt, không được thực hiện một cách tùy tiện. Dưới đây là những bước cần thiết khi thực hiện khâm liệm cho người đã qua đời.
2.1. Chọn giờ tốt
Gia đình nên tham khảo ý kiến của các thầy cúng có kinh nghiệm để xác định thời điểm thích hợp tiến hành nghi thức liệm. Giờ giấc liệm rất quan trọng nên không thể tiến hành bất cứ lúc nào. Quá trình này cần phải tính toán dựa trên các yếu tố phong thủy và tâm linh nhằm không để lại hậu quả về sau cho gia đình.
2.2. Lập bàn thờ vong
Bàn thờ vong là một bộ trang trí linh thiêng được đặt trên một chiếc bàn rộng. Trên bàn thờ vong, có linh sa chứa bài vị và hình ảnh về người đã qua đời. Trước linh sa, sắp xếp một mâm trái cây, thường bao gồm một nải chuối và quả bưởi.
Theo nghi lễ truyền thống, bát hương thường được làm từ một đoạn cây chuối được cắt ra và chỉ sử dụng hương đen trong buổi tang. Cây chuối non còn được sử dụng để trang trí hai bên linh sa. Theo quan niệm xưa, cây chuối với nhiều bẹ và buồng thể hiện tình cảm đoàn kết và yêu thương của thế hệ con cháu trong gia đình.
Ngoài ra, theo quan điểm khoa học, chuối còn được cho là có khả năng hút tử khí tốt trong suốt thời gian diễn ra tang lễ. (Theo Wikipedia, đám tang người Việt, 1/10/2023).
2.3. Chuẩn bị quan tài
Khâm liệm là gì và cần chuẩn bị những gì cho quá trình này? Bước tiếp theo mà gia đình và người thực hiện nghi thức cần làm là chuẩn bị một quan tài phù hợp cho người đã khuất. Việc lựa chọn quan tài phải dựa trên kích thước của người đã qua đời để đảm bảo đặt họ nằm trong đó một cách thoải mái.
Bên trong quan tài cần đặt một ít bao trà khô và rải chúng dưới đáy bảo quản trước khi tiến hành lễ tẩm liệm. Mục đích của việc này là để giúp loại bỏ mùi hôi của người đã qua đời. Nhờ vào việc này, mùi hôi sẽ không lan ra bên ngoài trong suốt quá trình tang lễ được diễn ra.
2.4. Tiến hành khâm liệm
Khâm liệm là gì và tiến hành như thế nào? Khi đã xác định được thời điểm khâm liệm phù hợp, gia đình cần chuẩn bị một chiếc chiếu đặt bên cạnh quan tài. Người đã qua đời được đặt xuống trên một tấm vải lớn, bên dưới có thêm ba chiếc đai được làm từ vải màu trắng, đặt ngang ở bắp chân, hông và vai. Sau đó, gia đình bắt đầu quấn người đã khuất bằng vải, bắt đầu từ bắp chân và kết thúc ở đầu.
Trong trường hợp gia đình muốn để lộ mặt của người đã qua đời để cho con cháu xa gần có cơ hội nhìn thấy lần cuối. Họ có thể trang điểm nhẹ để làm nét mặt người đã khuất trở nên tươi tắn hơn. Nếu không muốn làm như vậy, họ có thể sử dụng một tấm vải xô mềm để phủ mặt người đã khuất và không mở lại nữa, trừ khi có những trường hợp đặc biệt.
Quy tắc khâm liệm là gì? Quy tắc thông thường là sẽ "khâm" người đã qua đời trên giường (sử dụng vải theo chiều dọc), trong khi "liệm" sẽ diễn ra trên mặt đất (sử dụng vải theo chiều ngang). Điều này được quy định cẩn thận để đảm bảo việc gói quấn người đã qua đời diễn ra một cách trang nghiêm và đúng thủ tục nhất.
Khi hoàn thành tiểu liệm, người đã qua đời sẽ được đặt trên một chiếc chiếu dưới sàn nhà. Khăn che mặt và đũa ngáng miệng sẽ được lấy ra. Sau đó, tiến hành lót đệm cho đầu và chân tay. Chăn sẽ được gấp bên trái trước, bên phải sau và cuối cùng gấp lên phía dưới chân, kéo lên phía đầu. Sau đó, sẽ buộc lại vải tiểu liệm cả chiều dọc và chiều ngang. Khi tiểu liệm hoàn tất, sẽ tiến hành đại liệm bằng cách thực hiện các bước tương tự. Cuối cùng, người đã qua đời sẽ được đặt lên tấm vải tạ quan, sẵn sàng cho nghi lễ nhập quan.
Truyền thống từ xưa đến nay, người dân thường sử dụng vải trắng cho quá trình khâm liệm. Không sử dụng vải pha nilon vì nó khó phân hủy.
Khi khâm liệm đã hoàn tất, gia đình sẽ tiến hành nghi lễ nhập quan và tổ chức buổi phát tang. Lúc này người thân và bạn bè có thể đến thăm viếng lần cuối cùng.
3. Những điều kiêng kỵ trong nghi thức khâm liệm là gì?
Thủ tục khâm liệm trong đám ma có sự khác biệt tùy theo từng vùng. Tuy nhiên, dù ở bất kỳ vùng miền nào, trong quá trình thực hiện nghi thức tẩm liệm cần tránh các việc như:
3.1. Tránh để nước mắt người thân rơi trúng vào thi thể
Lý do là tại thời điểm này, người đã khuất đang chuẩn bị cho hành trình tiếp theo của họ, từ thế giới này sang thế giới khác. Nước mắt của người sống có thể tượng trưng cho sự níu kéo, khiến người đã qua đời không thể yên tâm rời bỏ thế giới này. Nếu họ vẫn bị níu kéo bởi tình cảm của những người thân còn sống, họ có thể không thể hoàn toàn thoát khỏi dương gian và thường xuyên quay trở lại.
3.2. Không được để chó mèo tiếp xúc với thi thể khi liệm
Trước khi thực hiện nghi thức nhập liệm, tránh để mèo hoặc chó đến gần thi thể. Theo tín ngưỡng dân gian, người ta tin rằng chúng có thể khiến cho người đã qua đời đột nhiên bật dậy hoặc biến thành cương thi. Mặc dù điều này đã bị khoa học chứng minh là không chính xác. Bởi nguyên nhân thực sự của việc xác chết bật dậy là tĩnh điện trong vật lý. Tuy nhiên vẫn nên tránh để không xảy ra bất kỳ sự cố nào trong buổi tang.
3.3. Không được sử dụng quan tài làm từ gỗ cây liễu
Một điều kiêng kỵ trong lễ tang mà không phải ai cũng biết. Đó là sau khi hoàn tất quá trình liệm và đặt thi thể vào quan tài, tuyệt đối không nên sử dụng quan tài làm từ gỗ liễu. Gỗ cây liễu, mặc dù có độ bền tương đối, nhưng theo quan niệm xưa, cây liễu không ra hoa và quả mang theo ý nghĩa rằng trong đời sau, không còn người con cháu nào nối dõi dòng họ. Gia đình nên sử dụng quan tài làm từ gỗ tùng hoặc gỗ bách thì được coi là tốt hơn từ góc độ tâm linh.
Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu được khái niệm khâm liệm là gì. Qua đó tìm hiểu thêm về những bước trong thủ tục khâm liệm và các điều cần tránh trong lễ khâm liệm. Từ đó biết cách thực hiện quá trình này được thuận lợi, suôn sẻ và không gặp bất kỳ hiện tượng lạ nào liên quan đến tâm linh.
cole
